Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών (ΙΚΥ) συστάθηκε με τον Α.Ν. 1825/1951 ως ΝΠΔΔ και μετατράπηκε σε αποκεντρωμένη δημόσια υπηρεσία του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων με ανώτατο Όργανο Διοίκησης το Διοικητικό Συμβούλιο με βάση το ΝΔ 4434/1964.
Η αποστολή του ΙΚΥ, σύμφωνα με τον ιδρυτικό νόμο του είναι:
«Σκοπός του Ι.Κ.Υ. είναι η παροχή οικονομικής ενισχύσεως προς συνέχισιν σπουδών εις σχολεία μέσης εκπαιδεύσεως, ημεδαπάς Ανωτέρας ή Ανωτάτας σχολάς, ή αντιστοίχως σχολάς εκτός της Ελλάδος εις σπουδαστάς και πτυχιούχους μέσων Ανωτέρων ή Ανωτάτων σχολών. Των ενισχύσεων τούτων δικαιούνται μόνον πρόσωπα μη διαθέτοντα επαρκή ίδια οικονομικά μέσα, διακρινόμενα δε εις νοημοσύνην, επίδοσιν εις τας σπουδάς των, χρηστότητα και ήθος.»
Ο κεντρικός αυτός σκοπός αυτός παραμένει μέχρι σήμερα ο κεντρικός άξονας των δράσεων του ΙΚΥ, ενώ με μεταγενέστερους νόμους εμπλουτίζεται και διευρύνεται, έτσι ώστε να μπορεί να ανταποκριθεί στις αυξανόμενες και διαφοροποιούμενες ανάγκες των νέων για εκπαίδευση και κατάρτιση, έρευνα και καινοτομία.
Αποτελεί έναν από τους πιο ιστορικούς οργανισμούς της χώρας, διατρέχει μέχρι σήμερα μια μακρόχρονη πορεία προσφοράς στην προώθηση της εκπαίδευσης, της επιστήμης, της τέχνης, της γλώσσας και του πολιτισμού, στοχεύοντας στην ανάδειξή τους στη σύγχρονη κοινωνία, υπό το πρίσμα των απαιτήσεων που θέτει το διεθνές περιβάλλον. Αξιόλογοι πνευματικοί άνθρωποι, όπως ο Γ. Βεντήρης, ο Α. Δελμούζος, ο Ξ. Ζολώτας, ο Γ. Πεσματζόγλου, ο Α. Αγγέλου και ο Κ.Θ. Δημαράς συνέβαλλαν στο έργο του σχεδιασμού και της λειτουργίας του ΙΚΥ.
Από το 1951 έως και σήμερα, ως Εθνικός Φορέας Υποτροφιών, χορηγεί με αξιοκρατία και διαφάνεια υποτροφίες και συμβάλλει στην ενδυνάμωση της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας. Αξιολογώντας τις ανάγκες κάθε εποχής, μελετά προσεκτικά, σχεδιάζει, προκηρύσσει και υλοποιεί προγράμματα υποτροφιών και οικονομικές ενισχύσεις για όλους τους κύκλους σπουδών.
Στα 73 χρόνια παρουσίας του ΙΚΥ, εκατοντάδες χιλιάδες υπότροφοι χρηματοδοτήθηκαν για την εκπαίδευση και τις σπουδές τους. Πολλά σημαίνοντα μέλη της Ελληνικής κοινωνίας διετέλεσαν υπότροφοι του ΙΚΥ όπως ο Γιώργος Ζογγολόπουλος, ο Μίκης Θεοδωράκης, ο Παναγιώτης Τέτσης, ο Γεράσιμος Σκλάβος, ο Δημήτρης Μυταράς, ο Kώστας Tσόκλης, ο Θόδωρος Παπαγιάννης και πολλές άλλες χαρισματικές προσωπικότητες.
Από το 1987 έως και σήμερα συντονίζει και υλοποιεί με επιτυχία Ευρωπαϊκά Προγράμματα από το πρόγραμμα Erasmus το 1987 μέχρι και το πρόσφατο Πρόγραμμα Erasmus+. Την τρέχουσα προγραμματική περίοδο (2021-2027) έχει την ευθύνη της υλοποίησης του Ευρωπαϊκού Προγράμματος Erasmus+ για τους τομείς της Εκπαίδευσης και Κατάρτισης, καθώς και της Eυρωπαϊκής πλατφόρμας για την εκπαίδευση ενηλίκων EPALE (Electronic Platform for Adult Learning in Europe).
Από τον Ιούνιο του 1993 το ΙΚΥ αποτελεί ιδρυτικό του μέλος της Academic Cooperation Association (ACA), έναν σημαντικό ευρωπαϊκό θεσμό που προωθεί τη διεθνοποίηση της Ανώτατης Εκπαίδευσης και συμβάλλει στην ανταλλαγή και διάδοση βέλτιστων πρακτικών, ενώ διαχρονικά έχει συμπράξει με σημαντικούς Ευρωπαϊκούς Οργανισμούς για την παροχή υποτροφιών:
- 1986 έως σήμερα με το Ευρωπαϊκό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Φλωρεντίας
- 2000 έως σήμερα με τη Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών (DAAD)
- 2009-2011 με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος
- 2011-2013 με το CERN, ένα από τα μεγαλύτερα κέντρα πυρηνικών ερευνών στον κόσμο
- 2020 έως σήμερα με τη Γαλλική πρεσβεία και το Ελληνογαλλικό Ινστιτούτο
- 2021 έως σήμερα με τη Βρετανική πρεσβεία και το British Council
To IKY, ως διαχειριστής έργων του συγχρηματοδοτούμενου σκέλους του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ), από το 1994 έως και σήμερα, χορηγεί υποτροφίες για μεταπτυχιακές σπουδές επιπέδου μάστερ, απόκτηση διδακτορικού τίτλου σπουδών όπως και για μεταδιδακτορική έρευνα στην Ελλάδα, μέσω συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων, στο πλαίσιο των προγραμματικών περιόδων (ΚΠΣ Ι,ΙΙ,ΙΙΙ), ΕΣΠΑ (2007-2013) και ΕΣΠΑ (2014-2020).
Παράλληλα επιδιώκει την ανάπτυξη συνεργασιών με κομβικούς φορείς της ελληνικής οικονομίας. Το 2014 και 2018 το ΙΚΥ σε συνεργασία με την Εθνική Τράπεζα υλοποίησε το καινοτόμο πρόγραμμα Υποτροφιών «2+2» για την παροχή υποτροφιών για μεταπτυχιακές σπουδές με απορρόφηση, στη συνέχεια, των υποτρόφων από την αγορά εργασίας, ενώ το 2022 υπεγράφη Μνημόνιο Συνεργασίας ΙΚΥ/ΕΥΔΑΠ με σκοπό την υλοποίηση προγράμματος «Υποτροφίες ΙΚΥ-ΕΥΔΑΠ» για υποψήφιους διδάκτορες ελληνικών ΑΕΙ που εκπονούν τη διατριβή τους σε αντικείμενο που άπτεται των σκοπών λειτουργίας της ΕΥΔΑΠ. Παρόμοιες πρωτοβουλίες βρίσκονται σε εξέλιξη.
Λόγω του κύρους του, το ΙΚΥ τιμήθηκε με την προσφορά σπουδαίων κληροδοτών και με ευθύνη διαχειρίζεται τα έσοδα των κληροδοτημάτων τους, προσφέροντας υποτροφίες για σπουδές στην Ελλάδα και το εξωτερικό.
Το ΙΚΥ στοχεύει συστηματικά στη συνεχή βελτίωση των εσωτερικών διαδικασιών με βάση αντικειμενικά δεδομένα και μετρήσεις και με υιοθέτηση υψηλών προδιαγραφών στις σχέσεις/συναλλαγές του με τους χρήστες των υπηρεσιών του. Στην κατεύθυνση αυτή σχεδίασε και εφάρμοσε σύστημα διασφάλισης ποιότητας και έχει λάβει αρκετές διακρίσεις και πιστοποιήσεις:
Το 2014 έλαβε διάκριση 1ου επιπέδου «Committed to Excellence» και έγινε μέλος της κοινότητας του European Framework for Quality Management (EFQM)
Το 2016 του απονεμήθηκε και το 2ο επίπεδο της πιστοποίησης “Recognized for Excellence”, ενώ το 2018 αποτελεί την πρώτη Υπηρεσία του στενού Δημόσιου τομέα που βραβεύεται για δεύτερη συνεχή φορά με την υψηλή διάκριση «Αναγνώριση για την Επιχειρηματική Αριστεία» (Recognized for Excellence – 3 stars).
Από το 2015 είναι η πρώτη πιστοποιημένη Υπηρεσία του στενού Δημόσιου Τομέα κατά ISO 9001:2015 στο Σχεδιασμό και την Υλοποίηση Προγραμμάτων Υποτροφιών. Το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών δεν είναι απλώς ένας φορέας υποτροφιών, αποτελεί ζωτικό και αναπόσπαστο κομμάτι της ελληνικής κοινωνίας που στηρίζει και προωθεί τη δημιουργικότητα και το καινοτόμο πνεύμα με ποιότητα, ακεραιότητα, διαφάνεια και συνεργασία.
Δείτε το επετειακό βίντεο με σύντομη αναδρομή στην πορεία και την προσφορά του ΙΚΥ στο διάστημα των 70 χρόνων λειτουργίας του, όπως προκύπτει από την ιστορία του και από τις προσωπικές μαρτυρίες ορισμένων από τους χιλιάδες υποτρόφους του που διέπρεψαν σε διάφορους τομείς της επιστήμης, της έρευνας, της τέχνης και του πολιτισμού. Το βίντεο προβλήθηκε για πρώτη φορά στην Επετειακή Εκδήλωση Εορτασμού των 70 Χρόνων του ΙΚΥ τη Δευτέρα 16 Μαΐου 2022, στην Αίθουσα «Σταύρος Νιάρχος» στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος (ΚΠΙΣΝ)